(Toquoc)- Năm 2011, chính sách trợ giá thu mua
lúa gạo cho nông dân giúp bà Yingluck đắc cử thì nay phe đối lập sử dụng vấn đề
thiếu nợ nông dân làm con bài chính trị chống phá Chính phủ.
Ngày 20/2, hàng nghìn nông dân Thái Lan vác
liềm, rơm rạ trên những chiếc máy cày đổ về Bangkok, bao vây một sân bay, nhiều
doanh nghiệp và các tòa nhà chính phủ để… đòi nợ trong bối cảnh áp lực đối với
bà Yingluck ngày càng gia tăng trên nhiều mặt trận.
Sự thất bại của một chính sách dân túy
Chương trình trợ cấp giá gạo của Chính phủ
Thái Lan đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp bà Yingluck giành được sự
ủng hộ của đa số nông dân nghèo ở phía Bắc và Đông Bắc nước này và giúp bà
giành thắng lợi trong cuộc bầu cử năm 2011. Theo chương trình này, gạo của nông
dân Thái Lan được chính phủ mua cao hơn giá thị trường tới 50%.
Chương trình trợ cấp này là một trong nhiều
chính sách dân túy mà anh em nhà Shinawatra đã áp dụng trong thời gian cầm
quyền, “lấy lòng” được hàng triệu cử tri là nông dân nghèo ở vùng Bắc và Đông
Bắc đất nước. Nhưng đồng thời, những chính sách dân túy đó cũng gây ra những
tranh cãi sâu sắc và để lại những hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế và xã
hội Thái Lan.
Nông dân Thái Lan lái máy cày kéo về
thủ đô Bangkok ngày 20/2
Với chương trình trợ cấp giá lúa gạo, lúa gạo
tồn kho chất như núi (khoảng 18 triệu tấn), tạo thuận lợi cho nạn tham nhũng và
qua thời gian, chính phủ không thể đảm đương được những khoản trợ cấp khổng lồ
khiến ngân sách kiệt quệ, nền kinh tế “lỗ” hàng trăm tỷ baht. Bởi vì, ngay thời
điểm chương trình được áp dụng năm 2011, các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan thu mua
mỗi kg gạo với giá 32,32 baht, trong khi chỉ bán được với giá trung bình 10,20
baht/kg. Điều này có nghĩa cứ mỗi kg gạo trong chương trình trợ giá được bán
ra, Thái Lan sẽ lỗ 22,12 baht. Theo ước tính, số tiền lỗ cho chương trình trợ
giá sẽ vào khoảng 500-700 tỷ baht trong cả nhiệm kỳ của chính phủ.
Đến nay, chính phủ Thái Lan vẫn chưa tiết lộ
con số chi phí chính xác cho chương trình này, nhưng số liệu từ Viện nghiên cứu
phát triển Thái Lan, chương trình tiêu tốn từ 4,6 - 6 tỷ USD/năm, khoảng 6-8%
ngân sách.
Trong khi vẫn đang nợ tiền trợ cấp mua gạo của
nông dân theo kế hoạch từ năm ngoái, ngày 11/2, chính phủ tuyên bố sẽ kết thúc
chương trình trợ giá lúa gạo gây tranh cãi vì Chính phủ tạm quyền của bà
Yingluck không có thẩm quyền gia hạn chương trình. Tuyên bố này đã thổi bùng sự
giận dữ của hàng triệu nông dân Thái Lan.
Trong lúc đó, những người biểu tình thuộc phe
đối lập vẫn đang tìm mọi cách ngăn cản các ngân hàng cho Chính phủ vay tiền trả
nợ nông dân; kích động nông dân tham gia biểu tình đòi Thủ tướng tạm quyền
Yingluck từ chức...
Số phận chính trị bấp bênh của nữ Thủ tướng
Liên tiếp những động thái diễn ra trên chính
trường Thái Lan khiến giới quan sát dự báo về khả năng buộc phải ra đi của bà
Yingluck.
Ủy ban chống tham nhũng mới đây đã công bố
truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với Thủ tướng tạm quyền Yingluck liên quan đến
chương trình thu mua thóc gạo của nông dân sẽ ảnh hưởng trực tiếp và tiêu cực
tới vị thế chính trị của Thủ tướng Yingluck và đảng Vì nước Thái, nhất là trong
tiến trình bầu cử Hạ viện. Nếu các cơ quan tư pháp khẳng định Thủ tướng
Yingluck vi phạm Hiến pháp và Luật hình sự, thì bà có thể bị buộc từ chức và
thậm chí bị phạt tù.
Phản ứng với quyết định này của Ủy ban chống
tham nhũng, phe chính phủ cho rằng Ủy ban này đã “thiên vị” khi xử lý rất chậm
trễ vụ án tương tự liên quan đến cựu Thủ tướng Abhisit trong khi lại thúc đẩy
nhanh vụ việc liên quan đến bà Yingluck. Giới quan sát cho rằng, cuộc khủng
hoảng chính trị Thái Lan có thể sẽ gia tăng phức tạp nếu Thủ tướng Yingluck bị
hệ thống tư pháp xét xử bất công và lực lượng quần chúng ủng hộ bà xuống đường
biểu tình phản đối.
Hôm 19/2, Tòa án dân sự Thái Lan cũng ra tuyên
bố cho rằng một số sắc lệnh mà Chính phủ đưa ra trong thời gian qua là bất hợp
pháp vì vi phạm quyền lợi chính đáng của người biểu tình. Tòa án cho rằng,
Chính phủ không thể áp dụng Sắc lệnh tình trạng khẩn cấp để giải tán người biểu
tình.
Lãnh đạo phe biểu tình Suthep Thaugsuban nói
với những người ủng hộ trong một cuộc biểu tình tối 19/2: “Chúng tôi sẽ
cản trở hoạt động của tất cả các doanh nghiệp có liên quan đến gia đình
Shinawatra”.
Sức ép với bà Yingluck càng gia tăng khi gia
nhập những người biểu tình chống chính phủ hiện nay còn có cả nông dân, những
người đã từng giúp bà chiến thắng trong cuộc bầu cử 2011.
Mặc dù chiều ngày 21/2, sau khi đạt được thỏa
thuận với chính phủ, hàng nghìn nông dân Thái Lan đã nhất trí trở về nhà nhưng
họ cũng tuyên bố rằng sẽ trở lại và cắm trại tại sân bay Suvarnabhumi một khi
những khoản nợ bán lúa quá hạn của họ không được thanh toán vào tuần tới đúng
như chính quyền cam kết.
Số phận chính trị của bà Yingluck vẫn vô cùng
bấp bênh khi chính phủ đang nỗ lực cố gắng tìm các nguồn tiền để chi trả cho
người nông dân. Nhưng điều khó khăn nhất là họ không có đủ quyền lực để huy
động được hơn 100 tỷ baht trả nợ cho người nông dân./.
Khánh An - toquoc.gov.vn