Quê nhà
đã lâu lắm rồi ngưng tiếng pháo. Nghe nói miền Yasothon (Thái Lan) có lễ hội
pháo lớn lắm. Là thứ pháo bay thẳng lên trời – pháo thăng thiên, chứ không phải
loại pháo đỏ đì đùng mà xác pháo đôi khi như máu tim ai rỉ buồn, nên tôi càng
tò mò. Cuối cùng cũng được điếc tai vui vẻ với Bun Bang Fai, cái “tết” lạ ở xứ
hẻo lánh Yasothon.
Thực tế,
Bun Bang Fai (tiếng Thái Bun: Lễ hội, tết. Bang Fai: Pháo thăng thiên) có ở
nhiều nơi trong miền Isan (Đông Bắc Thái), kể cả bên Lào. Nhưng hoành tráng
nhất là ở tỉnh nghèo Yasothon. Với nhiều vùng, nó chỉ là một lễ hội nhỏ, nhưng
ở Yasothon, Bun Bang Fai là một tết lớn, kéo dài đến ba ngày, biến miền quê
quanh năm hắt hiu tĩnh lặng thành miền đất hội hè. Không chỉ của người Thái mà
còn nhiều bạn bè quốc tế đổ về.
Ở Thái
Lan, tết Té nước của cả nước là vào tháng 4, khi mùa mưa đến, nguyện cầu một
năm mới mưa thuận gió hoà. Với nhiều nơi, vậy là đủ, nhưng ở Isan, đặc biệt ở
Yasothon, người dân cho rằng vị thần mưa rất thích lửa, tiếng động, tin rằng
những lời cầu xin họ gửi lên cao xanh bằng pháo thăng thiên ầm ĩ sẽ được lắng
nghe, thấu hiểu, để nhiều mưa, nhiều ân điển… được ban xuống cho dân lành.
Xe chở
pháo của một bộ tộc ở Yasothon
Cái rất
lạ tại Bun Bang Fai
Tết Pháo
diễn ra trong ba ngày, với những hoạt động lôi cuốn khác nhau. Ngày đầu là của
vui chơi giải trí, và các hoạt động đã ầm ĩ ngay từ ngày này. Vẫn có một cuộc
thi nhan sắc, như ở hầu hết các lễ, tết xứ này. Nhưng có lẽ đã quá quen thuộc,
phần lớn người dân đổ về các sân khấu được dựng lên chen kín con đường Chaeng
Sanit, với hơn 40 sân khấu cho quãng đường vài trăm mét. Và sân khấu nào cũng
được trang bị dàn âm thanh khủng, được hỗ trợ thêm bởi những vũ điệu dồn dập
của những “ca sĩ”, “vũ đoàn” gà nhà nhiệt thành hát ca nhảy múa. Và rồi tôi
phải trợn mắt dựng tròng khi thấy những tà áo dài Việt, nổi bật giữa phố hội –
đẹp thân quen nhưng lạ đến sốc! Đẹp, với áo dài thì khỏi phải nói thêm, nhất là
khi được gặp trên xứ người. Lạ đến sốc vì các bé mặc áo dài với quần soóc ngắn
hoặc quần bó (!) thay vì cái quần tha thướt không thể thiếu của bộ áo dài Việt.
Mừng rỡ chào hỏi trò chuyện mới thầm thương hơn các bé. Các chị, dì ở đây đã là
thế hệ thứ hai, giọng đã lơ lớ. Còn các bé, nghe cha mẹ cô dì nói rằng tết quê
nhà xưa con gái phải vận áo dài, nên mặc, và rất tự hào. Nhưng các bé đã là thế
hệ thứ ba, thứ tư chưa bao giờ về thăm quê nhà – nên việc “thiếu quần dài” cũng
có thể hiểu được. Mới thương cảm, ngậm ngùi làm sao khi lần đầu gặp những chiếc
áo dài lạ này trên đất khách quê người.
Ngày thứ
hai, cũng là ngày nhiều sắc màu, nhiều nếp xưa nhất được trưng diễn ở tết Pháo
thăng thiên Yasothon. Bắt đầu từ buổi diễu hành, những chiếc pháo thăng thiên
nhiều cỡ loại được trang trí rực rỡ, trong những chiếc xe hoa rực sắc. Từng
chiếc xe hoa được hộ tống bởi những gái quê, trai làng mộc mạc không giấu vẻ
ngượng ngùng khi xúng xính trong những bộ quần áo cổ truyền các dân tộc. Chưa
hết, ngoài xe hoa chở pháo, những làng còn mang theo những chiếc “xe hoa” khác,
thiết kế những nét đặc trưng của làng, của bộ tộc…
Điệu múa
ngày Tết Bun Bang Fai
Pháo lên
trời, người vui dưới đất
Ngày thứ
ba đốt pháo thăng thiên gửi lên cao xanh, ngày chính của tết Bun Bang Fai cũng
là ngày vui ồn ào đinh tai nhất vì tiếng nổ ì đùng của pháo giật mạnh trong
tiếng nhạc ì đùng từ lán trại các gia đình, các đội pháo... Ngày trước được làm
từ tre, pháo giờ làm trong ống nhựa, nên nhiều kích cỡ to lớn đã được “phát
minh”. Nhỏ nhất dài chừng mét, đường kính 1 tấc. Lớn nhất là mấy trái dành lúc
khai mạc, kết thúc lễ hội… dài đến 9m, nhét 120kg thuốc súng, bay cao đến vài
cây số. Nghe nói các chuyến bay ngang Yasothon hôm nay phải đổi hướng vì những
trái pháo này. Giờ pháo đốt bằng điện, nguy hiểm đã giảm. Nhưng khiêng, treo
quả pháo vài trăm ký trên giàn cao vài mươi mét, sao không quá lỏng để bị rơi,
không quá chặt để có thể vút bay… không đơn giản. Thế nhưng, mọi chuyện suôn
tuột với những trai làng như sóc leo lên tụt xuống mấy cái giàn cao chót vót.
Rồi không khí bùng lên tiếng hò reo lẫn tiếng vang kinh động khi pháo nổ đùng
bay vút lên trời xanh, mang theo những ước nguyện vụ mùa mới ấm no.
Thế
nhưng cũng có chiếc xịt xịt, rồi tắt ngóm, rơi đùng xuống. Thế là đội làm pháo
đó bị quăng vào bùn, bị gí, bị đè xuống bùn, để tạ lỗi với thần mưa. Tưởng là
họ sẽ buồn lâu, nhưng chỉ chốc lát là họ lại vui chung với bạn bè, làng xã, với
những chiếc pháo hoành tráng đang bay thẳng lên trời. Và họ vui hơn khi kéo
thêm khách lăn vào bùn cùng họ, nhất là những khách “nước ngoài”.
Ngày vui
qua mau. Để lại Yasothon giờ vắng hoe, tôi bịn rịn chia tay những người dân mến
khách, chia tay tết Pháo. Như đã hứa với bạn mới quen. Mong lắm, năm sau sẽ về,
nhưng có được chăng!
Yasothon cách
Bangkok 500km về phía đông bắc. Có thể đi xe (khoảng 300.000 – 400.000 đồng
từ bến xe Bắc Bangkok) đến, hoặc đi tàu đến các tỉnh gần đó như Ubon, Udon,
Khon Khaen, rồi đi xe đến. Thành phố nhỏ, khoảng 25.000 dân, bình thường vắng
vẻ nên dịch vụ nghỉ ngơi ít, cần đặt phòng trước. Phòng đôi (không máy lạnh)
ngày lễ cũng chỉ khoảng 300.000 đồng. Thức ăn ngon rẻ, ngày lễ không tăng
giá, chỉ 25.000 – 30.000đồng/phần ăn đơn giản.
Những cô gái gốc Việt thế hệ thứ ba, tư xúng xính trong tà
áo dài tham dự lễ hội
|
Trần
Thái Hoãn (Sài Gòn tiếp thị) - 24h.com