(baodatviet) - Một số doanh nghiệp Nhật Bản
đang cân nhắc chuyển từ Việt Nam sang Thái Lan khi mức thuế suất các mặt hàng
trong khối ASEAN giảm xuống bằng 0.
Ông Sukurada Yoichi, nghiên cứu
viên cấp cao của Viện nghiên cứu Mitsubishi (Nhật Bản)
cho biết trong buổi làm
việc với Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội (Hansiba) diễn ra vào
cuối tuần qua.
Nhật Bản cân nhắc chuyển nhà máy
sang Thái Lan
Tờ Vietnamnet dẫn lời ông
Sukurada Yoichi cũng cho biết, ông cùng các cộng sự của mình và công ty Foval,
hai đơn vị được Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) ủy thác, đang tiến hành
khảo sát, xây dựng bộ cơ sở dữ liệu về 6 ngành công nghiệp hỗ trợ chủ lực của
Việt Nam, gồm: máy nông nghiệp; chế biến thực phẩm; điện tử; ôtô và phụ tùng ô
tô; đóng tàu; môi trường và tiết kiệm năng lượng.
Chương trình khảo sát được tiến
hành tại Hà Nội, TP.HCM và một số khu vực lân cận như Vĩnh Phúc, Hải Phòng,
Đồng Nai, Bình Dương; từ đó, lập ra một danh sách 500 doanh nghiệp hỗ trợ hàng
đầu của Việt Nam có nhu cầu hợp tác với Nhật Bản. Chương trình cũng khảo sát
nhu cầu đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản (khoảng 20 đơn vị) đang làm ăn tại
Việt Nam.
Cũng theo ông Sukurada Yoichi, để
hợp tác hai bên có hiệu quả, phía các doanh nghiệp Việt Nam cần chỉ rõ đâu là
điểm mạnh của mình trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. "Hiện doanh nghiệp
Nhật Bản không nắm rõ được năng lực sản xuất của phía Việt Nam, phải tự đi tìm
nên rất khó", ông Sukurada Yoichi nói.
Theo ông Yoichi, giá sản phẩm có
thể cao nhưng chất lượng tốt, có ưu thế về kỹ thuật... vẫn được các DN Nhật Bản
đón nhận. Ông ví dụ, ở Nhật Bản có những công ty rất nhỏ, chỉ 5 công nhân,
nhưng tạo ra những sản phẩm đặc biệt không nơi nào sản xuất được. Tất nhiên, đó
là nhờ Nhật Bản đã phát triển công nghiệp hỗ trợ vài chục năm trước, còn Việt
Nam gần đây mới quan tâm đến lĩnh vực này.
Nhiều
nhà đầu tư phải rời bỏ Việt Nam vì không thể tìm mua các linh kiện đơn giản như
ốc vít, dây diện hay đồ nhựa.
“Tới đây, thuế suất các mặt hàng trong khối ASEAN giảm
xuống bằng 0, một số DN Nhật Bản đang cân nhắc chuyển từ Việt Nam sang Thái
Lan, vì thế các bạn cần nỗ lực tăng tốc kẻo mất cơ hội”, ông Sukurada Yoichi
cảnh báo.
Thực tế, thời gian vừa qua Madaz rồi đến Ford đã từ bỏ
những dự án từ 700 triệu đến 1 tỷ USD sản xuất ô tô ở Việt Nam và chuyển sang
các nước lân cận vì không thể tìm mua các linh kiện đơn giản như ốc vít, dây
diện hay đồ nhựa.
Hiện, số doanh nghiệp nội làm công nghiệp hỗ trợ rất ít.
Các doanh nghiệp cung cấp linh kiện, bán sản phẩm hiện nay chủ yếu là các doanh
nghiệp Nhật Bản, Hàn quốc đang đầu tư vào Việt Nam, tiếp theo là các doanh
nghiệp Đài Loan, cuối cùng mới là các doanh nghiệp Việt Nam với một tỉ trọng ít
ỏi.
Theo Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (Jetro), hiện
nay tỷ lệ thu mua các nguyên liệu đầu vào và phụ tùng cho sản xuất mà các công
ty Nhật Bản đang phải mua tại Việt Nam vẫn còn thấp, chỉ đạt 28%, trong khi đó
tỷ lệ này ở Indonesia là 43%, ở Thái Lan là 53% và ở Trung Quốc là 61%.
Còn nhớ, tại Triển lãm Việt Nam - Nhật Bản lần thứ 5 về
công nghiệp hỗ trợ diễn ra ở Hà Nội vào đầu tháng 9/2013, Toyota tham gia với
một gian trưng bày các sản phẩm muốn tìm kiếm nhà cung cấp trong các lĩnh vực
hàn, dập, đúc, nhựa và các chi tiết cao su. Nhưng mục đích này đã không đạt
được và đây là lần thứ 5 liên tiếp Toyota thất bại trong việc tìm kiếm nhà cung
ứng linh kiện thông qua triển lãm.
Theo thống kê cho thấy, Việt Nam hiện mới chỉ 210 doanh
nghiệp tham gia ngành công nghiệp phụ trợ ô tô và chủ yếu sản xuất các loại phụ
tùng đơn giản, có hàm lượng công nghệ thấp, như gương, kính, ghế ngồi, bộ dây
điện, ắc quy, sản phẩm nhựa...
Doanh nghiệp Việt không làm được vỏ Samsung
Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam được đánh giá là
yếu không chỉ ở ngành sản xuất ô tô mà trong ngành sản xuất linh kiện cho điện
thoại di động cũng trong tình trạng tương tự.
Bằng chứng là vừa qua, Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) đã đưa
danh sách 170 linh kiện để doanh nghiệp Việt Nam có thê tham gia cung ứng cho
GalaxyS4 và Tab tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt đã bó tay với cả những linh
kiện nghe rất đơn giản như sạc pin, cáp USB, vỏ nhựa, tai nghe...
Sau đó không lâu, Samsung đã tổ chức cuộc gặp gỡ với
doanh nghiệp Việt Nam với sự tham gia của đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ
Công thương, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Tại đâu, đại diện Samsung
đã giới thiệu 8 yêu cầu về công nghệ, chất lượng, sự đáp ứng, giao hàng, giá
cả, môi trường, tài chính, luật và 13 mục cần tuân thủy đối với các nhà cung
cấp cho Samsung.
Samsung cung cấp danh sách 170 linh kiện doanh nghiệp
Việt có thể tham gia cung ứng tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn bó tay.
Theo ý kiến của một số doanh
nghiệp có mặt tại cuộc gặp gỡ họ hiện vẫn đang là nhà cung cấp cho một số doanh
nghiệp hoạt động trên lĩnh vực sản xuất linh kiện điện tử, họ kỳ vọng nhiều vào
cuộc hội thảo này. Tuy nhiên sau khi được đại diện Samsung đưa ra những tiêu
chí cũng như yêu cầu và cách thức có thể đăng ký làm nhà cung cấp cho Samsung, nhiều
doanh nghiệp trong nước lại tỏ ra e ngại hơn, kém tự tin hơn.
Ông Nguyễn Dương Hiệu - Chủ tịch
HĐQT kiêm Tổng GĐ Công ty cổ phần Công nghiệp và thương mại Lidovit (KCN Bình
Chiểu, TPHCM) cho biết, hàng loạt những tiêu chí mà phía Samsung đưa ra là vô
cùng khó khăn.
"Nhà nước và Tập đoàn
Samsung không có những chính sách cụ thể để hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam
tăng sự cạnh tranh thì sẽ rất khó", ông Nguyễn Dương Hiệu nói.
Đồng quan điểm, ông Đinh Văn Tuấn
– Trưởng phòng kinh doanh Nhà máy nhôm Đông Anh (Đông Anh, Hà Nội) cũng cho
biết, với những tiêu chí mà Samsung đưa ra thì doanh nghiệp của ông cũng khó có
thể đáp ứng được để trở thành nhà cung cấp cho Samsung Việt Nam.
Cũng tham gia tại hội thảo, bà
Nguyễn Thị Tuyển – Phó phòng kinh doanh Công ty TNHH Tabuchi Electric Nhật Bản
(KCN Đại Đồng, Bắc Ninh) cho biết, với 8 tiêu chí mà Samsung đưa ra có đến 99%
doanh nghiệp Việt Nam không chen chân được vào chuỗi cung ứng cho Tập đoàn này.
Không riêng các doanh nghiệp, phía cơ quan quản lý nhà
nước, trong đó có Bộ Kế hoạch Đầu tư mà đại diện là Cục trưởng Cục Đầu tư nước
ngoài Đỗ Nhất Hoàng cũng thừa nhận, khó có doanh nghiệp nào có thể đáp ứng được
các tiêu chí của Samsung đưa ra.
Về phần mình, ông Trương Thanh Hoài – Phó Vụ trưởng Vụ
Công nghiệp nặng Bộ Công thương, đơn vị soạn thảo Nghị định phát triển công
nghiệp hỗ trợ cũng thẳng thắn chỉ ra những điểm hạn chế của doanh nghiệp Việt
Nam về vốn, công nghệ. Theo đó, ông Trương Thanh Hoài cho biết sẽ hỗ trợ toàn
diện cho các doanh nghiệp để đáp ứng các tiêu chí sản xuất.
"Tuy nhiên, quan trọng vẫn là sự cố gắng của
cộng đồng doanh nghiệp, còn sự hỗ trợ của nhà nước chỉ được phần
nào. Thực tế phải đánh giá trình độ năng lực của chúng ta đến đâu, trở thành
đại lý cấp 3-4 trước dần dần đi lên, chứ không đủ tiêu chí thì không
thể làm đại lý cấp 1 ngay lập tức ", ông Trương Thanh Hoài nói.
Những gì đang diễn ra với lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ
khiến nhiều người liên tưởng đến quyết định dừng sản xuất của Sony tại Việt Nam
hồi cuối tháng 9/2008 để chuyển hoàn toàn sang kinh doanh thương mại bằng cách
tăng cường nhập khẩu hàng nguyên chiếc.
Mặc dù lý do mà Sony đưa ra do xu hướng hiện nay người
tiêu dùng ưa chuộng sử dụng TV LCD thay vì dùng TV bóng đèn hình, và Sony đã
quyết định ngừng sản xuất và kinh doanh mặt hàng TV bóng đèn hình ở hầu hết các
nước trên thế giới. Tuy nhiên, đánh giá của nhiều chuyên gia lúc đó nguyên nhân
bắt nguồn từ thuế đánh vào linh kiện vẫn cao và đặc biệt là công nghiệp phụ trợ
Việt Nam thì vẫn trong tình trạng “lẹt đẹt”, hầu như không có đóng góp đáng kể
nào cho sản xuất.
Hà Anh - baodatviet.vn